Een historisch moment: tijdens de Spelen van Parijs 2024 zullen het aantal vrouwelijke en mannelijke atleten voor de eerste keer volledig gelijk zijn. Dat is een van de stokpaardjes van het Parijse organisatiecomité. Maar waar er bij atleten de laatste jaren veel vooruitgang is geboekt, blijft de situatie bij de entourage van atleten moeilijk. Slechts 13% van alle coaches op de Spelen van Tokio 2020 waren vrouwen. Bij de Winterspelen van Peking in 2022 lag het percentage nog lager met 10%. Dit is een van de redenen waarom het verhogen van het aantal vrouwen in topsport coaching één van de prioriteiten is van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). Een prioriteit, die het mede via het WISH-programma, in praktijk wil omzetten.
Het WISH-programma is een opleiding van de Universiteit van Hertfordshire, in samenwerking met en ondersteund door het IOC via het subsidieprogramma Olympische Solidariteit. Kandidaten worden voorgesteld via de internationale federaties of de Nationale Olympische Comités. De derde editie van dit programma ging in november 2022 van start. België kon met Tine Deckers (Bondscoach Belgian Triathlon) en Evy Pieters (Coach atletiek Fond/Halve Fond) twee deelnemers afvaardigen. Een ideaal moment om hen aan het woord te laten!
Evy Pieters legt uit: “WISH staat voor 'Women In Sport High Performance Pathway'.
Het is een programma dat opgestart werd om vrouwelijke coaches te ondersteunen die de ambitie en het potentieel hebben om zich verder te ontwikkelen tot een 'high performance coach'. Het doel van WISH is om jonge vrouwelijke coaches op korte termijn zoveel mogelijk kennis en leiderschapservaring bij te brengen in de hoop dat er op de volgende Olympiades een grotere representatie is van vrouwelijke coaches op mondiaal niveau.”
Voor Tine Deckers, voormalig pro-atlete en 5-voudig winnares van de Ironman van Nice, is de overgang van atleet naar coach alvast een meerwaarde: “Na mijn carrière als elite atleet op de lange afstand in triathlon is het een droom om aan de slag te kunnen gaan als coach en om je ervaring en kennis te kunnen delen met de volgende generatie topatleten.”
De genderkloof in topsport coaching
Dat de genderkloof in topsport coaching bestaat, kunnen ze beamen. Evy Pieters: “De cijfers spreken inderdaad voor zich. Momenteel zijn er op mondiaal vlak veel minder vrouwelijke dan mannelijke coaches. Ook in mijn eigen sport, atletiek, is dit het geval. Als er vrouwelijke coaches zijn, dan zijn het meestal de jeugdcategorieën die geleid worden door een vrouwelijke coach. Op topsportniveau zijn het, op enkele uitzonderingen na, allemaal mannelijke coaches in België.”
Tine Deckers vult aan: “Ik denk dat het tijd vraagt om het gat helemaal te dichten, maar dat we (toch zeker in Europa) op de goede weg zijn. Ik heb wel gemerkt door dit programma te volgen dat het voor sommige vrouwen in andere landen veel moeilijker is om zich op te werken tot de top. Er is ook een groot verschil tussen de sporten. In triathlon bijvoorbeeld hebben we het geluk dat de sport vanaf het begin redelijk gelijk was voor mannen en vrouwen (dezelfde afstanden, hetzelfde prijzengeld), in deze sporten staan we dan ook al een hele stap verder dan in bijvoorbeeld rugby of voetbal, sporten die gedomineerd werden door mannen.”
Verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke coaches
Evy Pieters: “Zelf ben ik als atlete ook vrijwel altijd door mannen gecoacht. Met uitzondering van mijn laatste coach: Veerle Dejaeghere. Persoonlijk merkte ik meteen een volledig andere aanpak. Vooral op menselijk vlak. Vaak hadden wij daarenboven geen woorden nodig om elkaar te begrijpen. Iets wat een aantal concullega's die ook gecoacht werden door een vrouw ook dikwijls ervaarden. Begrijp mij niet verkeerd. Er zijn zeker en vast mannelijke coaches die goed overweg kunnen met vrouwelijke atletes. Maar voor een vrouw kan het soms ook gewoon 'rust' brengen om ervaringen met een vrouwelijke coach te delen.”
Tine Deckers: “Misschien is het voor vrouwen ook een moeilijker gegeven om veel weg te zijn van huis en kinderen en blijft het aantal daarom lager. Vrouwen zijn nu ook eenmaal anders dan mannen. Naar mijn mening moeten we dus niet streven naar een gelijk aantal maar het percentage moet wel blijven stijgen!”
Evy Pieters: “Wat ik wel al meermaals gemerkt heb is dat algemeen het idee nog steeds leeft dat men een oudere mannelijke coach eerder associeert als een ervaren coach. Maar ervaring is wat mij betreft de optelsom van alles wat je hebt meegemaakt. Een jonge coach kan dus zeker zo ervaren zijn als zijn/haar oudere (mannelijke) collega's. Initiatieven zoals WISH zijn dan ook zeer welkom om naar de toekomst toe vrouwelijke coaches kansen te bieden in een mannenwereld.”
Engagement vanuit het BOIC
Via de Commissie Gender Equity, de nieuwe Commissie Athletes’ Entourage en het Olympic Coaching Platform (OCP) wil het BOIC de genderkloof in topsport coaching onder de aandacht brengen via verschillende initiatieven. Het aanbieden van opportuniteiten zoals het WISH-programma is hier een voorbeeld van. Een ander initiatief dat het BOIC in dit kader recent lanceerde is het ‘Female Coaches Café’: een netwerkmoment dat tijdens elke multidisciplinaire stage zal georganiseerd worden voor vrouwelijke leden van de omkadering. De eerste editie vond in november 2022 plaats tijdens de jaarlijkse Team Belgium stage in Belek.